Klimaatverandering en zeespiegelstijging: hoe verder voor Suriname?

This example of the effect a meter sea level rise would have on the coastal area in Suriname was generated by using an interactive map. The results are based on height information only.

Dit plaatje waarop onze kust te zien is in geval van een zeespiegelstijging van een meter, is gegenereerd met behulp van een interactieve kaart op het web.

Tegenwoordig zijn klimaatverandering en zeespiegelstijging, terecht, op ieders lip en (bijna) iedereen begint te begrijpen dat we er ernstig rekening mee moeten houden. Dat betekent dus, dat we in het stadium zijn aangekomen dat je zou kunnen plannen hiervoor en dat we voor Suriname ook de deskundigen moeten horen. Wie echter waar dan ook bij politieke, economische en/of bedrijfsmatige planning betrokken is, weet dat het horen van deskundigen slechts een eerste stap is om te komen tot een zinnige reactie op de gerezen vraagstukken wat dit betreft. De deskundigen (nationaal en internationaal) maken op basis van onderzoeksfeiten, waarschijnljkheden en onzekerheden de scenario's en de politieke leiding in de verschillende landen en de gemeenschappen (door pressie en opinie) zullen moeten bepalen met welke van die scenario's rekening moet en kan worden gehouden.

Voor Suriname is een stukje eigen onderzoek daarbij beslist noodzakeijk. Het is vrij duidelijk dat het land als geheel, als het slechts de oppervlakte betrof, relatief niet veel te vrezen zou hebben van een zeespiegelstijging, zelfs als deze meerdere meters zou bedragen. Het is omdat meer dan 70 % van ons volk in de kustvlakte woont en bovendien de meeste van onze vruchtbare landbouwgronden zo dicht bij de zee liggen, dat we als we niets doen, zelfs bij een relatief kleine zeespiegelstijging ernstige consequenties kunnen verwachten. Consequenties die waarschijnlijk in eerste instantie vooral de reeds kwakkelende landbouwsector zullen treffen.

Als we stilstaan bij wat op de kaart te zien is, lijkt het erop dat er in eerste instantie niet eens zozeer voor Paramaribo een probleem is. In eerse fase lijken vooral Commewijne en Nickerie die lager liggen ernstig te worden getroffen, terwijl daar bovendien onze rijstbouw en andere landbouwgebieden liggen. Coronie heeft een accuut probleem en ook daarover zullen in het licht van deze ontwikkelingen spoedig beslissingen moeten worden genomen. (Natuurlijk is de afwatering van Paramaribo een probleem, maar dat is het ook zonder zeespiegelstijging).

We kunnen er na het laatste klimaatrapport in elk geval niet meer omheen. Het klimaat verandert en zal voor de meeste landen extra problemen met zich meebrengen. De deskundigen zijn het er in elk geval over eens, dat de zeespiegel zal stijgen en dat we met meer extreme klimaat en weersituaties te maken zullen krijgen. De grote vraag die zij ook niet goed kunnen beantwoorden is: wat gebeurt er voor een bepaald gebied precies en hoe snel? Vooral dit laatste is natuurlijk van wezenlijk belang voor ons vermogen maatregelen te treffen ter bescherming van onze samenleving. De verschillende onderzoekers zijn het dus sinds kort over genoemde zaken vrijwel allemaal eens, maar geven bovendien, afhankelijk van hun positie en hun eigen ervaringen in het veld behoorlijk ver uiteenlopende mogelijkheden, die in feite zeer groot verschil maken als er een programma van maatregelen moet worden ontwikkeld.

We zien de zeer conservatieve schattingen van de zeespiegelstijging in het IPCC rapport, waar iedereen zich dan achter kon stellen maar waarin geen rekening is gehouden met de bijdrage van de polen en Groenland. Daartegenover houden sommige glaciologen ons voor, dat we mogelijk niet slechts met (minder dan) 1 meter in een eeuw rekening moeten houden, maar dat we op basis van hun observaties ook wel 3 meter in een eeuw zouden kunnen krijgen. Dus ongeveer een meter in 30 jaar en dat levert een totaal andere situatie op, die ook een ander programma van maatregelen zou vragen. Bepaling van het werkelijke scenario is dus van grote invloed op het proces van planning voor het tegengaan van negatieve effecten . Het maakt nogal wat verschil: een meter in een eeuw of een meter 30 jaar en daarna dus nog meer. Wat krijgen we verder? Minder regen maar veel meer op een dag? Lange droge tijden? De antwoorden op deze vragen bepalen natuurlijk in hoge mate welke reacties wenselijk en mogelijk zijn. Daar geven de rapporten en officiele verklaringen niet echt antwoord op. Het blijven verschillende scenario’s die volgens de onderzoekers elk een bepaalde waarschijnlijkheid hebben. De bijdrage die de polen zouden kunnen leveren aan het tempo en de mate van zeespiegelstijging is volgens alle deskundigen op dit moment nog helemaal niet goed in te schatten. Het kan letterlijk vriezen of dooien. De gevolgen van elk van de genoemde scenario’s zijn ernstig genoeg om elke samenleving zich te laten bezinnen op de gevolgen en te dwingen tot een besluit op basis van welk van de waarschijnlijkheden de maatregelen zullen worden afgestemd. Economie, politiek, lokale omstandigheden en risico's en 'common sense' zullen hierbij uiteindelijk bepalend zijn.

Het soort maatregelen dat moet worden genomen kan namelijk nogal verschillen, afhankelijk van wat je uitgangspunt is. Het gaat zoals gewoonlijk vooral om beslissingen over aanwending van geld. Elk interventieprogramma kost nogal wat en geld kan je maar een keer uitgeven. In dit geval mag het doel bovendien niet gemist worden 'you have to hit target'. Ter orientatie: volgens de bronnen rekent Nederland op 50 tot 70 miljard Euro in ongeveer 20 jaar.

Hoe zit het met Suriname? wat merken we al en wat zijn de maatregelen, wat zullen die kosten en waar zal het geld vandaan komen?

De landbouwgebieden in Nickerie en commewijne lijken in alle modellen het eerst te lijden, omdat ze blijkbaar het laagst liggen. Onze voeding komt daar in belangrijke mate vandaan. Er zullen in die gebieden waarschijnlijk op korte termijn goede zeeweringen en waterwerken moeten komen, evenals voor Coronie en Paramaribo, maar of dat op de langere termijn de oplossing is hangt natuurlijk af van het scenario dat als vertrekpunt wordt gebruikt. Dat bepaalt dan ook meteen wat voor soort werken worden aanlegd. Ik begrijp dat er onderzoek is gedaan en zal daarover dan weer vragen stellen in De Nationale Assemblée.

In elk geval moeten we in Suriname beginnen met alle deskundigen die we in huis hebben te betrekken bij onderzoek en voor de universiteit van Suriname voldoende middelen beschikbaar te maken. Deze fondsen zullen we in eerste instantie wel bij de internationale organisaties moeten halen. Daarvoor is er een eerste plan nodig. We zullen nu meer dan ooit moeten beseffen dat wat onze bodem oplevert moet worden ingezet voor de ontwikkeling en bescherming van ons eigen volk.

We hebben dus nog meer huiswerk , maar een voordeel van dit alles is, dat deze noodzakelijke activiteit, als we ons verstand gebruiken ook de nationale economie kan aanzwengelen. We moeten in elk geval plannen maken en vooral goed plannen gaan uitvoeren. Tot nu toe is het weer ons voor geweest. Nog zonder zeespiegelstijging en klimaatsverandering.